از مجموع جنگل‌های زاگرس در کردستان ایران، مساحتی نزدیک به ۶ میلیون هکتار را جنگل‌های بلوط تشکیل می‌دهند که از منطقه جنوب پیرانشهر تا استان فارس به صورت یک کمربند قسمت غربی ایران را در بر گرفته و نقش بسیار تثبیت کننده‌ای در تامین امنیت زیستی در فلات مرکزی ایران دارد.
این جنگل‌ها علاوه بر کارکردهای زیستی به عنوان یک سد در برابر هجوم ریزگردها از غرب ایران عمل می‌کند و تامین کننده بیش از ۴۰ درصد آب کل کشور هستند.
مساحت جنگل‌های استان بر اساس پوشش گیاهی استان که با استفاده از تصاویر ماهواره‌ای لندست تهیه شده‌است 373 هزار و 327 هکتار می‌باشد که حدود 9/12 درصد از سطح کل استان کردستان را تشکیل می‌دهد.
این مساحت شامل؛ جنگل‌های انبوه در مقیاس 85 هزار و 704 هکتار، جنگل‌های نیمه‌انبوه 188 هزار و 890 هکتار، جنگل‌های تنک 95 هزار و 611 هکتار، بیشه‌زار 1021 هکتار، جنگل‌های دست‌کاشت 2100 هکتار می باشد.
بر اساس بررسی‌های دیرینه‌شناسی، جنگل‌های استان کردستان حدود 15 هزار سال قدمت دارند و اصلی‌ترین عنصر اصلی این جنگل‌ها بلوط می‌باشد.
کاهش ۲۶ درصدی حجم جنگل‌های کردستان
در وضعیت فعلی با استناد به آمار اداره‌کل منابع طبیعی و آبخیزداری، مساحت جنگل‌های استان کردستان ۳۷۳ هزار هکتار است در حالی که مساحت جنگل‌های استان در سال ۱۳۳۲ حدود ۵۰۰ هزار هکتار گزارش شده که مقایسه آن با مساحت فعلی جنگل‌های استان نشان می‌دهد که حدود ۱۳۰ هزار هکتار (۲۶ درصد) از مساحت عرصه‌های جنگلی استان کاهش یافته است.
متوسط سرانه جنگل در استان کردستان ۰.۳ هکتار است در حالی که این رقم در کشور ۰.۲ است که این نشان می‌دهد سرانه جنگل در استان از میانگین کشوری بیشتر است و در کشوری که سرانه جنگلی پایینی دارد مرگ حتی یک درخت هم بسیار با اهمیت است، اما با این حال سیر نابودی جنگل‌های زاگرس و درختان بلوط کردستان همچنان ادامه دارد.
تخریب‌گران منابع طبیعی بە دنبال چە هستند؟
جنگل‌های ایران که از به عنوان یکی از مهمترین ذخیره‌گاه‌های طبیعی یاد می‌شود، با سرعتی بیشتر از سایر مناطق دیگر در حال نابودی است.
جنگل‌های بلوط زاگرس علاوه بر قاچاق زغال و چوب، سالانه مساحت زیادی از آن در اثر آتشسوزی، جاده سازی، ساخت و ساز، زراعت، چرای بی‌رویه دام، حمله کرم جوانه‌خوار و گونه‌های انگلی مهاجم از بین می‌رود.
پیش‌تر «فرزاد علیزاده»، فعال محیط‌زیست در گفت‌وگو با خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا) گفته بود:
«در ۷۰ سال گذشته هفت میلیون هکتار از جنگل‌های زاگرس از بین رفته و فقط پنج میلیون هکتار جنگل در زاگرس باقی مانده است.»
همچنین گزارش‌ها و بررسی‌های اخیر سازمان جنگل‌ها نشان می‌دهد در ۹۰ درصد آتش‌سوزی‌های رخ داده در جنگل‌های کشور، عامل انسانی «به عمد یا غیرعمد» موجب ایجاد آتش شده است.
در بخش ویلاسازی‌ها، جاده‌سازی‌ها، قاچاق چوب و خاک نیز عامل انسانی ید طولانی در نابودی مستقیم جنگل‌ها و مراتع داشته است.
از رد پای سرمایه‌داران تا نقش سپاه پاسداران
اما چه اشخاص یا چه نهادهایی پشت این مساله قرار دارند که تاکنون پیگیری و تلاش‌های انجمن‌های محیط‌زیست برای کاستن و متوقف کردن قطع درختان و قاچاق چوب به سرانجام مشخصی نرسیده است؟
آشنا حسن‌زاده، فعال محیط زیست در همین ارتباط می‌گوید رأی نهایی پرونده‌هایی که اخیرا توسط منابع طبیعی و با پیگیری‌های مردمی و انجمن‌های مردم نهاد تشکیل شده بود، با روشهای مختلفی مانند ایجاد رعب و وحشت، تهدید فعالان مدنی و رشوه به مسئولان اداری و قضایی، در دادگاه‌های تجدید نظر به نفع متخلفان صادر شده است:
مشخصا سپاه پاسداران با حمایت اکثریت اینگونه افراد نقش فراوانی در افزایش این رویه داشته و دارد. ناگفته پیداست که نبود قانونی صریح و بازدارنده و فساد دستگاه قضا باعث گسترش روزافزون این تخریب‌ها و زمین‌خواری‌ها شده است.
با توجە بە عدم کارایی سازمان‌ها و ارگان‌های مربوطه و همچنین رشد روزافزون تخریب‌ها به نظر نمی‌رسد هیچگونه ارادەای جهت مقابلە با آن وجود داشته باشد. همچنین با توجه بە همپوشانی نقاطی کە در فصل‌های خشک سال طعمە حریق می‌شوند و پدیده قطع درختان در نقاطی کە جریان دارد، می‌توان بە این نتیجە رسید کە تخریب‌گران همان عاملان حریق در جنگل‌های زاگرس هستند.
اخیرا اهالی روستای “کانی‌سانان” در مریوان و اسفند ماه ۱۴۰۰ شماری از شهروندان و کنشگران محیط‌زیست در شهرستان بانه در اعتراض به قطع گسترده درختان بلوط در این مناطق دست به تجمع اعتراضی زدند.
در همان اوایل اسفند ۱۴۰۰ تنها در یک اقدام ناگهانی حدود ۴۰۰ اصله درخت و ۱۳۰۰ نهال بلوط در منطقه گردشگری “سورین” بانه با «هدف توسعه باغات شخصی» قطع شد و همین امر اعتراضات مردمی را در آن منطقه به دنبال داشت.
