طی بیش از چهار دهه مبارزه و مقاومت در کوردستان، سنتهای پیشرو ارزندەای در این جامعه تثبیت شده است. یکی از این سنتها برگزاری مراسم روز جهانی كارگر است. این سنت در دشوارترین روزهای حاکمیت جمهوری اسلامی و حتی در شرایطی که جنگ ارتجاعی ایران و عراق همه عرصههای زندگی در این جامعه را تحت تاثیر قرار داده بود زیر فشار سر نیزه دشمن پاس داشته شده است. در این راه جانبازیها شده است، زندان، شکنجه و تبعید از سر گذرانده شده است، بی‌کار شدن و اخراج تحمل شده است، اما پرچم اول ماه در کوردستان بر زمین نیفتاده است. رژیم ضدکارگر جمهوری اسلامی در این راه تا اعدام کارگران رزمندەای چون «جمال چراغ ویسی» و «عبدالله بیوسه» پیش رفت، اما راه به جایی نبرد. این پایداری و استقامت، رژیم را ناچار کرده است که تعطیلی این روز را برسمیت بشناسد. اگر چه برای جلوگیری از برگزاری مراسم مستقل کارگری مراسم دولتی به راه میاندازد، اما در کوردستان به عنوان یک سنت جا افتاده این‌گونه مراسم‌های دولتی از جانب توده کارگران بایکوت میشود.
یازدهم اردیبهشت سال ١٣۵٨ در شرایطی که هنوز سلطه رژیم اسلامی بر کوردستان برقرار نشده بود در همه شهرهای کوردستان روز جهانی کارگر با شکوه تمام گرامی داشته شد. در این روز در شهر مهاباد راهپیمایی باشکوهی با شرکت هزاران نفر برگزار شد که نمایشی بود از قدرت کارگران و مردم زحمتکش در این شهر.
در سال ١٣۶٢ در فضایی کاملاً نظامی و جنگی، در اوج سرکوب و خفقان در مقیاسی کوچک، اما رزمنده و بیاد ماندنی در شهر مهاباد روز جهانی کارگر برگزار شد. این حرکت اولیه در آن سالهای فشار و خفقان و سرکوب، نقشی بسیار جدی در زنده نگه‌داشتن این سنت کارگری داشت که فراموش نشدنی است. نمونه دیگری از مراسم‌های پرشکوه روز جهانی کارگر روز ١١ اردیبهشت ١٣۶۶ در سنندج بود. در این روز با این‌که جمهوری اسلامی از مدتها پیش خود را برای مقابله با تجمعات کارگری آماده کرده بود و با بسیج نیروهای سرکوبگر و راه‌اندازی تبلیغات جنگی، کنترل خیابانها، محاصره محلات کارگری و تفتیش بدنی وسیع، به میدان آمده بود و پیشاپیش اعلام کرده بود که هیچ مراسم مستقلی نباید برگزار شود، اما از روز قبل از ١١ اردیبهشت کارگران و زحمتکشان سنندج دست به کار شدند و فراخوانهای مربوط به برگزاری مراسم این روز را در محلات کارگری وسیعاً پخش کردند. سرانجام مراسم‌های متعددی در «پاساژ عزتی، کارخانه پوشاک، کارخانه شاهو» و در میان کارگران «قناد» و خانوادههای کارگری برپا نمودند.
قطعنامه اول مه سال ١٣۶۶ کارگران سنندج، علاوه بر خواست به رسمیت شناختن روز کارگر و تعطیلی کار در این روز، خواستار حق تشکل و اعتصاب، ۴٠ ساعت کار در هفته، دستمزد متناسب با افزایش تورم، ممنوعیت کار کودکان زیر ١٨ سال، توجه ویژه به زنان کارگر و چند خواست دیگر بود.
نمونه دیگری از مراسم‌های پرشکوه و رزمندەای که در تاریخ مبارزات کارگری کارگران ایران با برجستگی ویژەای به ثبت رسیده است، برگزاری اول مه سال ١٣۶٨ سنندج بود. در این روز اجتماع بزرگی از کارگران در سالن ورزشی تختی سنندج برپا شد. مراسم با سرود انترناسیونال آغاز و با سخنرانی پرشور کارگر کمونیست جانباخته «جمال چراغ ویسی» ادامه یافت. وی طی سخنرانی مبسوط خود، علاوه بر تشریح وضعیت دشوار زندگی و معیشت کارگران و زحمتکشان بر ضرورت اتحاد و همبستگی و لزوم ایجاد تشکلهای کارگری و استحکام صفوف مبارزه علیه نظام سرمایهداری و شرایط نابرابر موجود در جامعه تاکید داشت. جلوههای باشکوه برگزاری مراسم‌های اول ماه مه سال ١٣۶٨ در سنندج هیچ‌گاه از یادها نخواهد رفت. شعله مراسم‌های روز جهانی کارگر از آن پس در شهر سنندج هرگز خاموش نشد و با گذشت زمان هر سال سنتهای نوینی از خود به جای گذاشت.
کارگران و فعالین کارگری در شهر سقز نیز همواره از جمله پیشروان جنبش کارگری در برگزاری مراسم‌های روز جهانی کارگر بودهاند. در سالهای ١٣۶٩، ١٣٧٠ و ١٣٧1 شاهد نمونههای جسورانهای از برگزاری مراسم کارگری بودهایم. پرشورترین نمونه آن‌را در سال ١٣٨٣ برگزار گردید. طی چند دهه گذشته فعالین کارگری در این شهر زندان و شکنجه و تهدیدهای رژیم را به جان خریدەاند، اما هرگز نگذاشته‌اند که پرچم این روز تاریخی به عنوان نماد همبستگی طبقه کارگر بر زمین بماند.
این سنت از جانب کارگران پیشرو و خانوادههایشان هر ساله و در بیشتر شهرهای کوردستان در کرمانشاه، اشنویه، بوکان، مریوان، بانه، کامیاران، بوکان، دیواندره، ربط و سردشت، به اشکال مختلف از راهپیمایی خیابانی گرفته تا گردهمایی در داخل شهر و گاهی تجمع در بیرون شهرها، حفظ شده است. فعالین کارگری در این مناسبت از دیوار خفقان و سرکوب رژیم عبور کرده و هر ساله با شور و حرارت به استقبال روز جهانی خود رفتهاند.
این سنتها و وجود فعالان و کارگران پیشرو، این امید را تقویت میکند که امسال نیز علی‌رغم هر مانعی، توده کارگران از برگزاری گرامیداشت این روز تاریخی غافل نخواهند ماند و با هر آن‌چه که در توان داشته باشند مراسم روز جهانی خود را برپا خواهند کرد.
