امسال روز جهانی کودک را شادباش نمی‌گوییم!
روز جهانی کودک فرصتی است تا دوباره به مسایل و مشکلات کودکان و نوجوانان عزیز کشورمان نگاهی بی‌اندازیم. در سالی که گذشت کودکان در کشورهای مختلف دنیا به خصوص در خاورمیانه روزگار سختی را تجربه کردند. میلیون‌ها کودک ناخواسته درگیر تبعات ناشی از جنگ، مهاجرت اجباری، قحطی، خشکسالی و مشکلات زیست‌محیطی بودند و متأسفانه در این شرایط شمار زیادی از کودکان جان عزیزشان را از دست دادند.
بر اساس پیماننامه جهانی حقوق کودک که درسال ۱۹۸۹ به تصویب مجمع عمومی سازمان ملل رسیده و مورد توافق همه کشورهای جهان از جمله جمهوری اسلامی ایران نیز قرار گرفته، کشورهای عضو باید حق کودک را برای برخورداری از حمایت‌های مختلف آموزشی، بهداشتی، درمانی و … به رسمیت بشناسند و در تصمیم‌سازی‌ها و سیاست‌گذاری‌ها منافع عالیه کودکان را مدنظر قرار دهند.
با این‌که همه قوانین و کنوانسیونهای جهانی به طور مداوم بر ضرورت توقف کار کودکان تاکید می‌کنند، هنوز میلیون‌ها کودک برای امرار معاش خود و خانواده‌هایشان به اشتغال زودهنگام مشغول شده‌اند. در ایران آمار دقیقی از تعداد کودکان کار در دست نیست، اما براساس مشاهدات و آمارهای استخراجی از سرشماریها، این آمار روند صعودی دارد و در شرایط دشوار اقتصادی روی آوردن کودکان به بدترین اشکال کار مثل زباله‌گردی افزایش یافته است.
شرایطی که اکنون با آن دست به گریبان هستیم، حاصل بی‌توجهی حاکمیت به هشدارهای پی در پی سازمان‌های مردم نهاد و کارشناسان و دلسوزان حوزه‌های اجتماعی و اقتصادی است و نتیجه شکاف طبقاتی روزافزونِ حاصل از اقتصاد غیرعلمی و رانتی، گسترش فقر، بی‌عدالتی و انواع آسیب‌های اجتماعی است.
با توجه به شرایطی کنونی کشور با تأکید بر تمامی مطالبات برآورده‌نشده از سال‌های گذشته چون ممنوعیت بهرهکشی از کودکان، حق برخورداری از تحصیل و آموزش برای همه کودکان بدون توجه به ملیت و قومیت، ایجاد زمینه‌های لازم برای بازگشت همه کودکان به مدرسه، برخورداری از حق بهداشت و درمان برای کودکان در وضعیت دشوار و خانواده‌هایشان و … لازم می‌دانیم ضمن تأکید دوباره بر این مطالبات، موارد ویژه‌ای را مرتبط با بحران‌های جاری مطرح می‌کنیم:
۱- در تصاویر و کلیپ‌های منتشر شده از اخبار این روزها، کودکان و نوجوانانی از مناطق حاشیه‌ای با لباس‌های فرم و باتوم به‌دست دیده شده که نشان می‌دهد متأسفانه از آنان در مقابله با معترضان استفاده شده است. این رویه را خلاف همه موازین انسانی و خلاف مفاد صریح ماده ۳۲ پیمان نامه (ممنوعیت هرگونه بهرهکشی از کودکان) و ماده ۳۸ (ممنوعیت استفاده از کودکان در مخاصمات و مبارزه مسلحانه) می‌دانیم و هشدار می‌دهیم ترومای روحی و روانی حاصل از این حضور خشونت‌بار به آسانی ترمیم نخواهد شد و تبعات سنگینی برای کودکان و خانواده‌هایشان و جامعه به همراه خواهد داشت.
۲- قانون اساسی کشور صراحتاً برگزاری اجتماعات قانونی بدون حمل سلاح را پیش‌بینی کرده و حق مردم می‌داند و همچنین ماده ۱۵ پیماننامه جهانی حقوق کودک برحق کودکان در مورد آزادی اجتماعات و شرکت در مجامع مسالمت‌آمیز تصریح داشته و رعایت آن را بر عهده دولت‌ها گذاشته تا برگزاری این اجتماعات را به رسمیت بشناسند. واقعیت این است که کودکان و نوجوانان امروز، نسلی کنجکاو و پرسشگر و البته مطالبه‌گر هستند که برای سوالات و مطالباتی که دارند پاسخ شفاف و بدون حاشیه طلب می‌کنند. بنابراین ایجاد تمهیدات لازم برای بیان نظرات و انتقادات در فضاهایی امن و شنیدن حرف‌های آنان بر عهده حاکمیت است.
۳- در روزهای گذشته مسئولان به دفعات اعلام کرده‌اند که میانگین سنی دستگیرشدگان پایین است و به همین دلیل ضمن درخواست آزادی همه بازداشت شدگان به خصوص افراد زیر سن ۱۸ سال که برابر پیماننامه، کودک محسوب می‌شوند، با تأکید بر آزادی هر چه سریعتر آنان، این کودکان باید تا زمان آزادی در مکان‌های ویژه و امن باشند و همچنین ضروری است که رسیدگی به پرونده‌های آنان در دادگاه‌های اطفال و زیر نظر قاضی عالم به حقوق کودکان و به دور از جو امنیتی و ارعاب باشد.
۴- در پایان وظیفه خود می‌دانیم مراتب تأثر و تأسف خود را از مرگ هموطنانی که درروزهای گذشته جان عزیزشان قربانی خشونت شده، اعلام کنیم. جای تأسف است که تعدادی از کشته‌شدگان کودکان و نوجوانان هستند، ضمن اعلام همدردی و تسلیت به خانواده‌های جانباختگان، مصرانه از نهادهای مسئول می‌خواهیم برای آن که جان‌های بیشتری را ازدست ندهیم، هرچه سریعتر مانع اعمال خشونت بیشتر شوند.
اسامی انجمن‌های امضاکننده بیانیه:
۱- انجمن پژوهش های آموزشی پویا
۲- انجمن فرهنگی پژوهشی پرنده درخت کوچک
۳- انجمن حامیان کودکان کار و خیابان
۴- انجمن حمایت از حقوق کودکان
۵- انجمن دوستداران کودک پویش
۶- انجمن یاری کودکان کار
۷- انجمن یاری کودکان در معرض خطر
۸- تشکل برای کودکان
۹- جمعیت دفاع از کودکان کار و خیابان
١٠- درخت کوچک زندگی
١١- گروه فرهنگی اجتماعی کیانا
١٢- گروه تلاشگران یاری همدل
١٣- موسسه تاک سرزمین من
١۴- موسسه توانمند سازی زنان و کودکان مهر و ماه
١۵- موسسه توانمند سازی ندای ماندگار دروازه غار
١۶- کانون توسعه فرهنگی کودکان
١٧- موسسه توسعه و توان افزایی کنشگران اجتماعی فرزانه
١٨- موسسه رویش نهال جوان
١٩- موسسه شکوفایی استعدادهای کودکان مهر(شکوفا)
٢٠- موسسه نوید زندگی کوشا
٢١- موسسه یاریگران کودکان کار پویا
٢٢- موسسه پیشگیری از اعتیاد و آسیب‌های اجتماعی انسان دشواری وظیفه
