
بنا به خبر سایت سیاسی–خبری پیام، ۷ زن خواننده در بهبهان توسط اطلاعات سپاه و بسیج ناحیه این شهرستان در روز چهارشنبه بیستوهفتم فروردینماه احضار و بازجویی شدند. آنها پس از سئوال و جواب مامورینِ بیخبر از دنیای موسیقی از هنرمندان خواستند فعالیت هنری نکنند. از احضار شدگان، “الهه احدی، مهسان احترامی، نگین منصورینژاد، آذردخت طاهرپور، رامش سید، مژده نصیری و زلفا جماشیانی” خواسته شد تعهد بدهند که تکخوانی نکنند، از نواختن ساز و انتشار فعالیتهای هنری در فضای مجازی خودداری نمایند.
درست در همین روز ۱۶۱ خواننده، هنرمند، کنشگر مدنی و تشکل، شامل ۱۹ تشکل داخل ایران بیانیه مشترکی منتشر کردند تحت عنوان: “آواز زنان، پژواک آزادی”. آنها در این بیانیه با شجاعتی مثالزدنی جمهوری اسلامی را حکومت آزادیکُش و زنستیزی خواندند که از صدای زنان میترسد. آنها نوشتند: “دهههاست که زنان از ابتداییترین حق انسانی خود، یعنی آوازخوانی و حضور آزادانه در عرصه موسیقی، توسط حاکمیت اسلامی محروم شدهاند.”
در ادامه بیانیه آمده است: “اما این ممنوعیت، همچون هر سرکوب دیگری، با مقاومت و ایستادگی پاسخ گرفته است. زنان ایران نه تنها سکوت نکردهاند، بلکه صدای خود را به ابزاری برای مبارزه و دستیابی به آزادی و برابری بدل ساختهاند. پس از قتل حکومتی ژینا (مهسا) امینی و آغاز انقلاب «زن، زندگی، آزادی،» زنان آوازخوان از سایهها بیرون آمده و در دانشگاه، خیابانها، مترو، و دیگر اماکن عمومی و همچنین در شبکههای اجتماعی، طنین اعتراض و ایستادگی را بلندتر از همیشه در تاریخ مبارزه و مقاومت حک کردهاند.”
امضا کنندگان در بخش پایانی بیانیه نوشتهاند: “سرکوب آوازخوانی زنان، جنایتی علیه هنر و آزادی بیان، نقض حقوق انسانی و خشونت آشکار علیه زنان است. ما تلاش حکومت برای حذف صدای زن را به شدت محکوم میکنیم و از تمامی زنان خواننده قاطعانه حمایت مینماییم.” آنها در همین بخش از فعالان جنبشهای مبارزاتی و اجتماعی، آزادیخواهان در داخل و خارج، نویسندگان، هنرمندان و روزنامهنگاران خواستهاند: “که از آوازخوانی زنان و مبارزه زنان برای آزادی آواز حمایت کنند. همانطور که مبارزه با حجاب اجباری، چهره زن ایرانی و حتی مردم ایران را در جهان دگرگون کرد، آزادی آواز زنان نیز باید به جنبشی جهانی بدل شود.”
جمهوری اسلامی به محض سرِ کار آمدن در بهمن ۵۷ تکخوانی و هنرنمایی موسیقدانان و خوانندگان زن در مقابل مردان را به زور قدغن کرد. با قدرتگیری بیشتر این محدودیت به صورت قانون درآمد و وزارت ارشاد با توسل به آن شروع به احضار هنرمندان زن کرد و کار موسیقی را بر اساس شرع برای آنها ممنوع اعلام نمود. در مواردی زنان هنرمند بازداشت شدند. در نتیجه این سیاست کهنهپرستانه تمام هنرمندان مشهور زن یا از ایران خارج شدند و یا سکوت اختیار کردند. رژیم زنستیز در تمام ۴۶ سال عمر ننگینش کوشید از رشد موسیقی و پرورش زنان خواننده و موسیقیدان جلوگیری کند. این محدویتها در عرصههایی علیه مردان موسیقیدان هم اعمال شد. اما هنرمندان و بویژه تعدادی از خوانندگان زن تسلیم نشدند. آنها در داخل ماندند و به تربیت هنرمندان و خوانندگان زن همت گماشته و کنسرت زیر زمینی برگزار کردند.
در جهان و در دنیای موسیقی تحت تاثیر سنت مردسالارانه زنان خوش صدا و موسیقیدان با محدودیت روبرو بودهاند. به همین دلیل این عرصه همیشه میدان مبارزه علیه مردسالاری بوده است. این مبارزه سبب گردید در بیستوهشتم مارس ۲۰۰۸ میلادی مناسبتی به نام “روز جهانی موسیقی زنان” شکل بگیرد و به تقویم مناسبات اضافه شود. زنان و مردان موسیقیدان و آزادیخواه از این زمان ببعد برای رفع محدودیت وبویژه برای زنان تلاش و مبارزه کردهاند. این مبارزات و تلاشها در حکومتی نظیر اسلامی عمیق بوده و بویژه به هنگام و بعد از خیزش انقلابی ژینا گستردهتر و همه جانبهتر شد. زنان و مردان آزاده موسیقی را در خدمت مبارزات انقلابی، آزادیخواهانه و ضدرژیمی قرار دادند و هزینهاش را پرداختند. توماج صالحی و مهدی یراحی، شروین حاجیپور، عماد قویدل، محمود میرزایی، سامان یاسین (صیدی) از هنرمندان مردمی و آزادیخواه با شجاعت تمام از آزادی پوشش و فراتر آز آن خیزش انقلابی ژینا دفاع کردند و مدتی را در زندان ماندند. رژیم مرتجع اسلامی حتی کوشید توماج را اعدام کند تا درسی برای سایر هنرمندان آزادیخواه باشد. اما اعتراضات وسیع در داخل و خارج در ایران این امکان و اجازه را به آن نداد.
خوانندگان زن معینی از شرایط جدید استفاده کردند تا حقوق پایمال شدهشان را احیا کنند. در این مورد میتوان به خواننده خوش صدا و جسور پرستو احمدی اشاره کرد که در بیستویکم آذرماه ۱۴۰۳ با لباس آزاد و بدون حجاب کنسرت مشهور به کاروانسرا را به صورت تک خوانی اجرا کرد. پرستو در “کنسرت کاروانسرا” قطعه «مرا ببوس» را با همراهی احسان بیرقدار، سهیل فقیهنصیری، امین طاهری و امیرعلی پیرنیا اجرا کرد.
این هنرمند جوان در جریان اعتراضات سراسری سال ۱۴۰۱ در ایران نیز قطعه «از خون جوانان وطن» را اجرا کرده بود که پس از استقبال گسترده مردم از این اقدام، در مهرماه ۱۴۰۲ به نهادهای امنیتی احضار و برای او پرونده تشکیل شد.
جمهوری اسلامی این روزها سرکوب و از جمله سرکوب هنرمندان زن را در داخل شدت بخشیده تا تسلیم زبونانهاش در برابر امپریالیسم آمریکا را بپوشاند. اما در این عرصه هم تیرش به سنگ خورده است. این روزها آواز زنان، پژواک آزادی، رساتر و بلندتر شده است.