روز هفدهم مردادماه و در آخرین روزهای تغییر و تحولات کابینه چهردهم رسانههای حکومتی از گران شدن نان به میزان ۲۵درصد در ده استان ایران خبر دادند. انتظار میرود که افزایش قیمت نان به تدریج به استانهای دیگر هم برسد. با تجربهای که از گذشته هم وجود دارد گران شدن نان در حد ۲۵ درصد متوقف نمیشود و به تدریج این کالای حیاتی اکثریت مردم گرانتر نیز خواهد شد. در کنار گزارش افزایش قیمت نان زمینه برای گرانتر کردن هر چه بیشتر کالاهای دیگر هم هموار میشود.
بر اساس آمارهای سازمان خواروبار جهانی وابسته به سازمان ملل متحد، ایران سالانه ۵/۱۶ میلیون تن مصرف گندم دارد. آمارهای دولتی ایران نیز نشان میدهد ۱۰ میلیون تن از این رقم تحویل نانواییهای سنتی میشود و بقیه به قیمت آزاد به بخشهای مصرفی دیگر مانند نان فانتزی، واحدهای تولیدی ماکارونی و غیره فروخته میشود.
تلاش رژیم این است که به تدریج یارانه نان را کم و سرانجام بطور کلی آنرا حذف کند. روزنامه اعتماد در این زمینه مینویسد: «در نانواییهای سنتی ۸۰ درصد قیمت نهایی نان توسط یارانههای دولتی پرداخت میشود و مردم ۲۰ درصد قیمت واقعی نان را پرداخت میکنند. به عبارتی اگر قیمت نان واقعی شود؛ یک سنگک ماشینی که هم اکنون ۳ هزار تومان فروخته میشود باید به قیمت ۱۵ هزار تومان عرضه شود». واقعیت این است در شرایطی که نان یکی از تأمینکنندههای اصلی کالری اقشار کم درآمد در ایران است اگر قیمت آن واقعی شود فشارش برای مردمی است که زیر خط فقر قرار دارند و حذف چنین یارانهای، بنا به گفته روزنامه اعتماد تبعات سنگین اجتماعی در پی خواهد داشت.
مقامات جمهوری اسلامی مردم را به اسراف در مصرف نان متهم میکنند و میگویند برای کاهش مصرف نان، بایستی قیمت آن افزایش یابد. اما اگر بطور سنتی نان در سفرههای مردم ایران و تغذیه آنها همواره سهم قابل توجهی دارد علت آن در فقر شدیدی است که به اکثریت مردم ایران تحمیل شده است. برای نمونه بنا به بررسی رادیو صدای آلمان، ایران و آلمان جمعیت مشابهی دارند. اما مصرف نان مردم ایران دو نیم برابر شهروندان آلمان است. در مقابل مصرف گوشت و لبنیات آلمانیها ۱۳ برابر ایرانیها است. البته همگان با عواقب مصرف اندک مواد پروتئینی خصوصاً بر سلامت کودکان آشنا هستند.
یک کارشناس اقتصادی، که افزایش قیمت نان را در یک چشمانداز بزرگتر اقتصادی قرار داده است، از احتمال خیزش مردم در ابعادی بسیار بزرگتر از جنبش انقلابی ژینا سخن می گوید. زاغری، استاد اقتصاد دانشگاه الزهرا روز شنبه بیستم مردادماه بعد از ملاقات با پزشکیان در گفتگویی با رویداد ۲۴ شرکت کرد. از او پرسیده شد چرا با تک نرخی شدن ارز مخالف هستید؟ او در جواب گفت: این کار نه تنها به ضرر اقشار محروم است بلکه اصلاً در موقعیت کنونی ممکن نیست. علت آن هم ناتوانی در عرضه ارز کافی در بازار است. نتیجه آن هم جز به ضرر طبقات متوسط و پایین نیست. قدرت خرید آنها را کاهش میدهد. درواقع نوعی جیببری دولت از سفره مردم است و کسری بودجه دولت را از آن جبران میکنند. قیمت ارز اگر بالا برود مردم کف خیابان میآیند. دیگر مثل بار قبل هم نیست و بدتر از هرچیزی خواهد بود که مسئولان فکر میکنند. زاغری با ارائه مثالهای مشخص به افراد و خانوادههایی اشاره میکند که از رانتبری و غارت مردم پول پارو کرده و اقتصاد ایران را به فساد عمیق کشیدهاند. از نظر زاغری آنها هستند که مسبب افزایش تورم و گران کردن کالاها هستند. او معتقد است که از کابینه کنونی هم آبی برای مردم گرم نخواهد شد، زیرا همان اشخاص فاسد و گسترشدهنده فساد پیرامون پزشکیان را گرفتهاند.
البته زاغری به مسایل درست و مهمی اشاره میکند، اما او متوجه نیست که دلایل شکست محتوم کابینه چهاردهم مانند بقیه کابینهها در ساختار حکومت اسلامی ریشه دارد و نه فقط در فساد، اختلاس و رانتخواری. یک حکومت مذهبی با اندیشه عصر ماقبل فئودالی نتوانسته و نمیتواند اقتصاد سرمایه داری کشوری مانند ایران را اداره کند. تداوم جنبش انقلابی ژینا و برآمد آن و سرانجام سرنگونی جمهوری اسلامی تنها راه رهایی از فلاکتی است که رژیم اسلامی به مردم این کشور تحمیل کرده است.