دهم اکتبر، روز جهانی مبارزه با مجازات اعدام، یادآور ضرورت دفاع از کرامت انسانی و مقابله با خشونت قانونی‌شده است. در حالی‌که بسیاری از کشورهای جهان در مسیر لغو کامل اعدام گام برداشته‌اند، جمهوری اسلامی ایران هم‌چنان از این مجازات به‌عنوان ابزار کنترل و ارعاب اجتماعی استفاده می‌کند. واقعیت این است که انسان‌ها ذاتاً بزهکار، قاتل یا جنایتکار به دنیا نمی‌آیند. در تحلیل نهایی، شرایط مادی زندگی اجتماعی است که افراد را به سوی بزهکاری سوق می‌دهد. دولت‌ها و طبقات حاکم، مسئولان مستقیم تحمیل این شرایط ظالمانه بر زندگی اکثریت مردم هستند. در واقع، کسانی که زمینه‌های اجتماعی منجر به اعمال جرم را به وجود می‌آورند، خود مستوجب مجازات‌اند، نه قربانیان این نظام ناعادلانه.
اعدام در جمهوری اسلامی همزاد به قدرت رسیدن این رژیم و یکی از ابزارهای اصلی تداوم حاکمیت آن بوده است. این جنایات با اعدام سران رژیم سلطنتی آغاز شد، اما بلافاصله به اعدام مبارزین و مخالفین رژیم اسلامی گسترش یافت. در بهار ۱۳۵۸ ده‌ها چهره‌ی برجسته‌ی زندانی رژیم شاه که به همت قیام مردم آزاد شده بودند، دوباره بازداشت و بسیاری از آنان اعدام شدند. در همان سال شاهد اعدام مبارزین و رهبران اعتراضات مردم ترکمن‌صحرا بودیم. در مردادماه ۱۳۵۸، پس از فرمان جهاد خمینی علیه مردم کوردستان ده‌ها تن از فرزندان دلیر مردم کورد توسط خلخالی جنایتکار به جوخه‌های اعدام سپرده شدند.
در حالی که تا سال ۱۳۶۷ اعدام مبارزین سیاسی در بند بدون وقفه ادامه داشت، در این سال هزاران زندانی سیاسی در فاصله‌ی ماه‌های مرداد و شهریور اعدام و در گورهای بی‌نام و نشان به خاک سپرده شدند. پس از آن، جلادان جمهوری اسلامی موج اعدام زندانیان سیاسی و زندانیان بیدادگاه‌های عادی را هرگز متوقف نکردند. در جریان خیزش انقلابی «ژینا» نمونه‌های دیگری از دشمنی آشتی‌ناپذیر خود را با جوانان مبارز به نمایش گذاشتند و ده‌ها جوان وارسته را از بلوچستان گرفته تا کوردستان به تیغ جلاد سپردند.
جمهوری اسلامی تنها حکومت جهان است که کودکان را نیز اعدام می‌کند، انسان‌ها را در ملاء‌عام، ساعت‌ها از جرثقیل‌ها آویزان می‌کند و آدم‌کشی را به‌صورت یک امر عادی و روزمره درآورده است. بر اساس تازه‌ترین گزارش هرانا، از دهم اکتبر ۲۰۲۴ تا هشتم اکتبر ۲۰۲۵، دست‌کم ۱۵۳۷ نفر در ایران اعدام شده‌اند. این رقم نسبت به سال گذشته ۸۶ درصد افزایش داشته و بالاترین میزان اعدام ثبت‌شده در دهه اخیر محسوب می‌شود. بررسی‌های نشان می‌دهد که بیش از ۹۴ درصد از این اعدام‌ها به‌صورت مخفیانه و بدون اعلام یا تایید رسمی انجام شده‌اند؛ امری که بیانگر تلاش حکومت برای پنهان‌سازی ابعاد واقعی خشونت و نقض حقوق بشر است.
اعدام در ایران نه به عنوان آخرین راه‌حل قضایی، بلکه به‌صورت سیستماتیک و گسترده اجرا می‌شود. از مجموع این اعدام‌ها، ۴۸.۳ درصد با اتهام «جرایم مواد مخدر» و ۴۳.۵ درصد با اتهام «قتل عمد» صورت گرفته‌اند. افزون بر این، ۸ مورد اعدام در ملأعام ثبت شده، ۳ کودک-مجرم در زیر سن قانونی اعدام شده‌اند و ۴۹ زن نیز اعدام شده‌اند؛ آماری که نسبت به سال گذشته ۱۱۳ درصد افزایش را نشان می‌دهد. این داده‌ها تصویری روشن از گسترش بی‌سابقه اعدام در ایران ارائه می‌دهند. بسیاری از این احکام در دادگاه‌هایی صادر شده‌اند که متهمان در آن‌ها از دسترسی به وکیل مستقل و فرصت دفاع عادلانه محروم بوده‌اند. بخش زیادی از پرونده‌ها نیز بر پایه اعترافات اجباری تحت شکنجه شکل گرفته‌اند؛ روشی که آشکارا با اصول دادرسی منصفانه و موازین بین‌المللی حقوق بشر در تضاد است.
کولبرنیوز ضمن پیوستن به صداهای معترض در سراسر جهان، مجازات اعدام را محکوم می‌کند و بر ضرورت توقف فوری اجرای احکام اعدام در ایران تاکید دارد. اعدام، به‌جای ایجاد امنیت یا عدالت، چرخه‌ای از رنج و خشونت را بازتولید می‌کند و هیچ کمکی به کاهش جرم یا بازسازی اجتماعی نمی‌نماید.
ما باور داریم که هیچ نظام حقوقی‌ای نباید اختیار گرفتن جان انسان را برای خود محفوظ بدارد. لغو مجازات اعدام نه‌تنها گامی در جهت رعایت حقوق بشر است، بلکه شرط لازم برای حرکت به سوی جامعه‌ای انسانی‌تر و عادلانه‌تر محسوب می‌شود.
در این روز جهانی، کولبرنیوز همبستگی خود را با خانواده‌های قربانیان اعدام، با فعالان مدنی و با تمامی نهادهای حقوق بشری که برای پایان دادن به این چرخه خشونت تلاش می‌کنند اعلام می‌کند. ما خواهان توقف فوری اجرای احکام اعدام و لغو کامل این مجازات در ایران هستیم.
زندگی، حق همگان است و هیچ حکومتی حق گرفتن آن را ندارد.
هیات مدیره کولبرنیوز
