نویسنده: شورش کریمی
گروه‌های بنیادگرای اسلامی (هیئت تحریریه الشام) مستقر در ادلب حملات گسترده‌ای را به حلب آغاز کرده‌اند. آنها هم‌اکنون کنترل بخش‌هایی از شهر را در دست گرفته‌اند و نیروهای بشار اسد عقب‌نشینی کرده‌اند و هم‌چنین شهرهای مهم استراتژیک را در امتداد مسیر M4 که حلب را به دمشق، حماه و حمص متصل می‌کند، تصرف کرده‌اند.
چرا اکنون چنین حملات برق‌آسایی صورت می‌گیرد؟
مناطق اطراف حلب تحت تسلط نیروهای حکومت اسلامی ایران و شبه نظامیان طرفدار ایران است. این نیروها به شدت تضعیف شده‌اند. سپاه قدس و نیروهای وابسته به رژیم اسلامی ایران بسیاری از شبه‌نظامیان خود را به جنوب سوریه و لبنان منتقل کرده بودند و مضافاً در دو سال گذشته از بمباران‌های ارتش اسرائیل آسیب جدی دیده‌اند.
نیروهای هئیت تحریر الشام، می‌خواستند قبل از اینکه نیروهای حزب‌الله دوباره بتوانند پست‌های خود را در شمال سوریه تقویت کنند، به سرعت وارد عمل شوند. آتش‌بس در لبنان شامل خروج تسلیحات سنگین حزب‌الله از جنوب لبنان در شمال رودخانه لیتانی است. می‌توان پیش‌بینی کرد که حزب‌الله سلاح‌ها و واحدهای مهم استراتژیک را برای حفاظت از خود به سوریه منتقل کند. قبل از رسیدن آنها، نیروهای جهادی تحریر الشام به پست‌های ضعیف حمله کردند.
ترکیه نه تنها از این حمله حمایت می‌کند، بل‌که تجهیز و پشتیبانی نیروهای اسلام‌گرای تحریرالشام را نیز به عهده دارد. محافل امنیتی ترکیه می‌گویند که ترکیه خواهان گسترش منطقه حائل در ادامه جنگ سال ٢٠١٩ است. ظاهراً ترکیه ادامه این جنگ را برای مدت طولانی به تعویق انداخت تا به اصطلاح “عادی‌سازی” با دولت سوریه را ممکن کند، چیزی که هنوز اتفاق نیفتاده است و در عین حال نیروهای موسوم به محور مقاومت در نتیجه جنگ طولانی با اسرائیل در ضعیف‌ترین حالت ممکن باشند.
مضافاً اینکه قدرت‌های غربی از جمله آمریکا و اسرائیل نیز از تضعيف دولت بشار اسد و “محور مقاومت” وابسته به حکومت اسلامی ایران منتفع خواهند شد.
آیا حلب می‌تواند توسط شورشیان تصرف شود؟
به احتمال بسیار زیاد، بله. اگر پیشروی با این سرعت ادامه یابد و با مقاومت زیادی مواجه نشود، گروه‌های جهادی تحریرالشام می‌توانند بخش‌های باقیمانده حلب را نیز به تصرف خود درآورند. اما دولت بشار اسد، حلب را بدون جنگ رها نخواهد کرد. او از همه منابع برای حفظ شهر استفاده خواهد کرد. اگر چه حلب دیگر به دلیل جنگ و ویرانی مرکز اقتصادی سوریه نیست، اما هم‌چنان جمعیت زیادی در آن ساکن هستند.
اما مهمتر از آن: روسیه حلب را رها نمی‌کند. برای پوتین، به عنوان مهمترین متحد دولت سوریه، چنین وضعیتی آن‌چنان بد هم نیست. نفوذ ایران در سوریه تضعیف خواهد شد و بشار اسد ممکن است به یاد بیاورد که به روسیه وابسته است. اینکه آیا نیروهای روسی می‌توانند تفاوت بزرگی ایجاد کنند، باید دید.
آیا شورشیان می‌توانند حلب را نگه دارند؟
به احتمال بسیار، خیر. نیروهای تحریر الشام هنوز بسیاری از روستاها را فتح نکرده‌اند، حداقل از نظر نظامی. مگر اینکه ارتش ترکیه فعال‌تر شود. با این حال، بعید است. این منطقه هم‌چنان برای مدت طولانی‌تری مورد مناقشه باقی خواهد ماند.
چرا پیشرفت‌های تحریر الشام با چنین سرعت بالای اتفاق افتاد؟
تحریر الشام در الگوی حمله خود از حمله حماس به اسرائیل پیروی کردند. آنها از پهپادهای پیشرفته‌تر برای تضعیف پست‌های دفاعی استفاده کردند و به طور غیرمنتظره‌ای پست‌های نظامی را زیر پا گذاشتند.
حالا چه اتفاقی می تواند بیفتد؟
جدا از ادامه جنگ، درگیری، کشتار و آوارگی که میلیون‌ها انسان را هم‌چنان اسیر خود نگه خواهد داشت و میدان را به میدان جنگ‌های نيابتی بین نیروهای مذهبی و ارتجاعی، دولت‌های دیکتاتور منطقه‌ای و قدرت‌های امپریالیست فرا منطقه‌ای خواهد کرد، تشدید تنش می‌تواند بازیگران مربوطه را مجبور به انجام مذاکراتی کند که در نهایت به یک توازن پایدار بین این نیروها تبدیل شود. سوریه در شرایطی گرفتار شده است که هیچ یک از طرفین قادر به شکست قاطع طرف مقابل نیست.
